HPV là nguyên nhân hàng đầu gây ra ung thư cổ tử cung – căn bệnh nguy hiểm đe dọa sức khỏe sinh sản và tính mạng của phụ nữ. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa và kiểm soát HPV nếu chủ động tiêm vaccine, tầm soát định kỳ và quan hệ tình dục an toàn.
HPV (Human Papilloma Virus) là virus gây u nhú ở người, lây truyền chủ yếu qua đường tình dục và tiếp xúc da – da.
Có hơn 200 chủng HPV, trong đó khoảng 40 chủng gây bệnh tại cơ quan sinh dục như:
Sùi mào gà
Tổn thương âm đạo, âm hộ, cổ tử cung
Ung thư cổ tử cung, ung thư đầu cổ, hậu môn – trực tràng và dương vật
Đặc biệt, 15 chủng HPV nguy cơ cao đã được xác định. Trong đó, HPV 16 và 18 là hai chủng nguy hiểm nhất, chiếm đến 90–95% các ca ung thư cổ tử cung.
Tỷ lệ nhiễm HPV rất phổ biến:
Khoảng 80% phụ nữ và 90% nam giới sẽ nhiễm ít nhất một chủng HPV trong đời.
Tuy nhiên, 70–80% trường hợp nhiễm sẽ tự khỏi trong vòng 1–2 năm và không có triệu chứng.
Các chủng HPV nguy cơ thấp như HPV 6 và 11 thường gây sùi mào gà lành tính, ít nguy hiểm.
Một số chủng HPV có thể phá vỡ cơ chế kiểm soát tế bào bình thường, dẫn đến hình thành ung thư.
Ở tế bào bình thường, gen p53 giúp:
Ngăn chặn sự sao chép DNA bị tổn thương
Kích thích tế bào bất thường tự chết
Khi nhiễm HPV 16 hoặc 18 kéo dài:
Gen E6 và E7 của virus làm bất hoạt p53
Tế bào tiếp tục phân chia, gây đột biến DNA
Từ đó hình thành các tổn thương tiền ung thư và tiến triển thành ung thư cổ tử cung
Tầm soát định kỳ giúp phát hiện sớm tổn thương tiền ung thư, giảm nguy cơ mắc và tử vong do ung thư cổ tử cung.
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ:
Từ 21–29 tuổi: Xét nghiệm Pap mỗi 3 năm
Từ 30–65 tuổi:
Nếu kết quả bất thường, bác sĩ sẽ tư vấn theo dõi, sinh thiết hoặc điều trị tùy tình trạng.
Tiêm vaccine HPV là biện pháp chủ động giúp ngừa lây nhiễm các chủng HPV nguy hiểm.
Hiện nay, vaccine phổ biến nhất là Gardasil 9 – có hiệu quả với 9 chủng virus: 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58.
Tuy nhiên, tiêm vaccine không đảm bảo miễn nhiễm tuyệt đối vì:
Có thể đã nhiễm HPV trước khi tiêm
Có thể nhiễm các chủng không nằm trong vaccine
Miễn dịch cơ thể có thể không đủ mạnh để ngăn ngừa hoàn toàn
Kết luận: Vaccine giảm nguy cơ nhưng không phòng bệnh 100%. Dù đã tiêm, bạn vẫn cần:
Chung thủy 1 bạn tình
Sử dụng bao cao su khi quan hệ
Khám phụ khoa định kỳ và tầm soát ung thư cổ tử cung
HPV rất khó loại bỏ hoàn toàn do cơ chế hoạt động sâu bên trong lớp biểu mô.
HPV lây qua:
Quan hệ tình dục
Tiếp xúc da – da
Từ mẹ sang con
Virus tồn tại ở lớp đáy biểu mô da – nơi chứa tế bào gốc. Khi các tế bào mới phát triển, virus cũng nhân lên theo.
Điều này giải thích vì sao các phương pháp như:
Cắt, đốt, laser chỉ loại bỏ tổn thương bề mặt
Không thể tiêu diệt hết virus trong lớp sâu
Kết quả là sùi mào gà và tổn thương HPV có thể tái phát sau điều trị.
HPV không trực tiếp gây vô sinh nhưng các biến chứng hoặc quá trình điều trị có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Ở nữ giới:
Ở nam giới:
Sùi mào gà là bệnh lây qua đường tình dục do các chủng HPV nguy cơ thấp gây ra.
Khoảng 90% sùi mào gà do HPV 6 và 11
Là bệnh lành tính, không gây ung thư và không ảnh hưởng đến sinh sản
Đa số trường hợp sẽ tự khỏi trong vòng 2 năm
Tuy nhiên, do tính chất dễ lây và dễ tái phát, người bệnh nên đi khám sớm để được điều trị và tránh lây cho bạn tình.
HPV là virus phổ biến và nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu phát hiện và can thiệp kịp thời. Chủ động tiêm vaccine, tầm soát định kỳ và có đời sống tình dục an toàn chính là cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe sinh sản và ngăn ngừa ung thư cổ tử cung.
Tiếng Việt
English
한국어
